Juist lage concentraties antibiotica blijken resistentie te veroorzaken.
Een bacterie heet resistent als deze niet meer kan worden bestreden met het gangbare antibioticum. Antibiotica resistentie ontstaat wanneer bacteriën zodanig veranderen dat het antibioticum werkt.
Antibiotica in lage concentraties kunnen resistentie veroorzaken. Op grote boerderijen krijgt het vee antibiotica via drinkwater of voer toegediend. Dit medicinale voer wordt in fabrieken gemaakt. Als daarna in een fabriek een lading normaal voer wordt gemaakt, kunnen hier ook lage concentraties antibiotica in terecht komen. Ook komen er restjes medicinaal voer op boerderijen soms in het normale voer terecht. Toediening via drinkwater kan ook zorgen voor lage concentraties antibiotica, doordat er resten in de buizen achterblijven.
Daarnaast komen antibiotica in het milieu terecht via de mest van behandelde dieren. Hierdoor kunnen grondbacteriën resistent worden. Grondbacteriën kunnen resistent zijn tegen wel zes of negen typen, terwijl er in totaal maar zestien soorten antibiotica zijn.
Minder antibiotica gebruiken?
Het is vaak ook lastig om boeren ervan te overtuigen om minder antibiotica te gebruiken, want antibiotica hebben in het verleden veel problemen met infectieziekten opgelost. En zieke dieren moeten behandeld worden.
Kan resistentie voorkomen worden?
Door duidelijke wet- en regelgeving kun je proberen resistentie tegen te houden. In 2019 is er een nieuwe verordening aangenomen door het Europese Parlement. Die gaat binnen drie jaar van kracht. Hierdoor wordt het mogelijk om allerlei maatregelen, zoals het afvoeren van medicinaal voer te gaan handhaven. Daarnaast wordt er nagedacht over andere oplossingen, zoals het aanleggen van twee drinkwaterbuizen in nieuwe stallen. Eén voor het normale water en één voor de aanvoer van water tijdens antibioticabehandelingen. Zo kan voorkomen worden dat bacteriën onnodig resistent worden. Zo’n twintig procent van de antibioticaresistentie in mensen is van origine afkomstig uit de bio-industrie.
Kunnen mensen resistentie krijgen afkomstig uit de bio-industrie?
‘Zo’n 20 procent van de antibioticaresistentie in mensen is van origine afkomstig uit de bio-industrie. Deze besmetting komt waarschijnlijk niet via het eten van vlees, maar via lucht of water in de omgeving. We weten nog niet precies hoe overdracht plaats vindt.
Is resistentie in Nederland een groot probleem?
In Nederland zijn artsen terughoudend in het voorschrijven van antibiotica. In Zuid-Amerika is dat anders, daar overlijden regelmatig mensen omdat geen enkele antibiotica meer werkt. In Nederland overlijdt er eigenlijk nooit iemand door antibioticaresistentie en dat willen we natuurlijk zo houden.
In ziekenhuizen is er ziekenhuishygiëne. Artsen en verpleegkundigen moeten consequent hun handen wassen of handschoenen gebruiken en niet te veel verschillende patiënten achter elkaar behandelen. Hierdoor kunnen resistente bacteriën niet snel van de ene naar de andere patiënt overspringen.
Zijn veeartsen terughoudend met voorschrijven van antibiotica?
Je ziet een groot verschil met tien of vijftien jaar geleden. Artsen gaan er nu een stuk voorzichtiger mee om. Wel worden ze soms onder druk gezet door boeren, want die weten dat antibiotica hun vee kan helpen. Maar gelukkig zijn ook boeren steeds bewuster, zeker sinds varkenshouders besmet werden met resistente bacteriën afkomstig van hun eigen varkens.