Marino van Zelst over de Pestpandemie in 1902 in Hanoi

Hoe individuele verantwoordelijkheid burgers de uitbraak groter maakte

Dit laat zien dat ook 120 jaar geleden de eigen verantwoordelijkheid in infectiepreventie niet echt handig is.

Hier ook weergegeven. Omdat we de beschrijving hoe de Franse regering met deze pestepidemie omgegaan is zo’n mooi voorbeeld vinden.
Marino beschrijft het hier op twitter :

Hieronfrt weergegeven :

In 1902 had Hanoi last van ratten. Dit was in de tijd van de derde pestpandemie, waardoor de Franse autoriteiten zich zorgen maakten. De Franse autoriteiten maakten individuele burgers verantwoordelijk. Resultaat: meer ratten en een uitbraak van de pest

Hanoi, in 1902 nog onder Franse controle, heeft zojuist kilometers aan riolering gebouwd vanwege het besmettelijke cholera (iets wat de Fransen zelf importeerden). Paul Doumer, de gouverneur van Frans Indochina (toen de naam van het gebied) was er al vijf jaar mee bezig.

Een probleempje: ratten. De Fransen hadden niet voorzien dat er een rattenkolonie was ontstaan in de riolering (door de afwezigheid van roofdieren, zoals katten). Cholera deels opgelost, maar nu hadden ze een rattenprobleem. En dat probleem werd serieuzer met de dag.

De Fransen bedachten een oplossing: we huren een aantal professionele rattenjagers in. Eind april (1902) werden er 7985 ratten gedood in een week en binnen een paar weken liep dat op tot 4000 per dag. Eind juni hadden de jagers zelfs 20.000 ratten in een dag gedood.

Maar ratten reproduceren snel en het ging niet snel genoeg. De Franse autoriteiten bedachten dat burgers medeverantwoordelijkheid konden dragen voor het probleem en bedachten een ingenieus systeem: elke gedode rat levert een cent op (later zelfs 4 cent per rat).

Maar omdat de Fransen geen behoefte hadden aan gigantische hoeveelheden ratten, was het inleveren van de staart van een rat genoeg om te bewijzen dat je een rat had gedood. De Fransen vonden het ook een goed idee om zo ondernemerschap te bevorderen.

Maar enige tijd later ontdekten de Fransen dat er ineens ratten in de stad liepen zonder staart. De lokale bevolking, in hun ondernemerschap, amputeerden namelijk de staarten en lieten de ratten weer loslopen. Slim: zo konden de ratten reproduceren zodat er meer ratten waren.

Later ontdekten de Fransen dat er buiten de stad zelfs ā€˜rat farmsā€™ waren, waar mensen ratten fokten om zo nog meer staarten te verzamelen. Aan het einde van de campagne waren er zelfs meer ratten dan voor het inzetten van individuele verantwoordelijkheid. Au.

In 1903 organiseerde Doumer de Hanoi Exhibitie wat mensen aantrok van over de hele wereld. De bezoekers brachten ratten mee in hun bagage. Door de, nu gigantische, rattenpopulatie in Hanoi kon de pest zich verspreiden en stierven er honderden mensen.

Uiteindelijk grepen de autoriteiten in. De Fransen gebruikte centrale quarantaine van de patiƫnten, verbrandden gebruikte spullen van patiƫnten, en ze ruimden de lichamen van de overledenen zelf op. Dit leidde er toe dat de pestepidemie wel succesvol werd gestopt.

Dit probleem beschrijft hoe slecht geformuleerde doelen, slechte normering van gewenst gedrag, en perverse prikkels onvoorziene uitkomsten kunnen hebben. In de context van een infectieziekte leidt dit snel tot problemen: infectieziekten verspreiden zich namelijk.

Verspreiding heeft namelijk niet alleen gevolgen voor het individu en de contacten van het individu. Maar ook voor de contacten van die contacten, etc. etc. De gevolgen van verspreiding zijn uiteindelijk een collectief probleem.

Komende maandag spreek ik in de Tweede Kamer bij een hoorzitting over het langere termijn coronabeleid. In het bijgevoegde position paper maak ik eenzelfde punt: individuele verantwoordelijkheid kan tot problemen leiden in de context van een infectieziekte.

Dat vereist dat overheid hier een actieve rol inneemt. Het stellen van concrete doelen, voorspelbaar beleid hanteren, proactief verwachtingsmanagement, en transparant communiceren over het verloop van de epidemie en het effect van maatregelen, zijn essentieel.

Daarnaast ligt er ook een rol voor de overheid om duidelijk te normeren wat gewenst is. Dat betekent niet per se allerlei verplichtingen, maar het simpelweg afschuiven van de verantwoordelijkheid naar het individu kan leiden tot serieuze escalatie.

Als we de kans op een ā€˜rattenprobleemā€™ van formaat willen voorkomen in de toekomst, zal de overheid een centrale rol in de beheersing moeten nemen. Niet door dwingelandij, maar wel door iedereen mee te nemen ter bevordering van de volksgezondheid.

Mijn position paper kun je hier vinden: tweedekamer.nl/downloads/docu Originele artikel over de ratten van Hanoi. “Of Rats, Rice, and Race: The Great Hanoi Rat Massacre, an Episode in French Colonial History”Ā https://muse.jhu.edu/article/42110

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *